കനിവ് - അതെന്നും എപ്പോഴും അവിരാമം ആത്മാവിലേക്ക് ഇറ്റിറ്റു വീഴുന്നത് ഞാൻ അറിയാറുണ്ട്. ആ കനിവെന്നെ കൈപിടിച്ചു നടത്തിക്കുന്നത് അറിയാറുണ്ട്. വട്ടം ചുറ്റിക്കളിച്ച് കാലിടറി വീഴുമ്പോൾ താങ്ങി നിറുത്തുന്നതും, ലൗകികപ്പൊടിയിൽ മുങ്ങി വന്നുകയറുമ്പോൾ വാത്സല്യത്തോടെ തേച്ചുകുളിപ്പിക്കുന്നതും, കരച്ചിലിന്റെ വക്കിൽ നിൽക്കുമ്പോൾ തോളിൽ തട്ടി ആശ്വസിപ്പിക്കുന്നതും ഇതേ ആർത്തബന്ധുവാണെന്ന് ഞാൻ അറിയാറുണ്ട്. രാമനെന്നും കൃഷ്ണനെന്നും ശിവനെന്നും ഭഗവതിയെന്നും രാമകൃഷ്ണനെന്നും വിളിക്കുന്ന ആ ശക്തി രണ്ടില്ലാത്ത ബ്രഹ്മം തന്നെയാണെന്ന ബോദ്ധ്യവും ഉണ്ട്.
സതീഷേട്ടന്റെ പുതിയ നിർമ്മാണ യൂണിറ്റ് പൂജ കഴിഞ്ഞ് പ്രവർത്തനം തുടങ്ങി. തിരക്കിന് കുറവില്ലെങ്കിലും അതിനിടയിലും ആശ്രമകാര്യങ്ങൾ ശ്രദ്ധിക്കാൻ അദ്ദേഹം സമയം കണ്ടെത്തുന്നു.
പ്രഭു കണ്ണൂരിൽ പുതിയ ജോലിയിൽ പ്രവേശിച്ചു. കണ്ണൂരിലെ തെയ്യങ്ങളും ആഘോഷങ്ങളുമൊക്കെ കണ്ടും സ്റ്റാറ്റസ് ഇട്ടും, കൂട്ടുകാരുടെയൊപ്പം പ്രധാനസ്ഥലങ്ങൾ സന്ദർശിച്ചും അദ്ദേഹം സന്തോഷമായിരുന്നു.
മാധവൻ പഴയപോലെ വാർഡിലെ കാര്യങ്ങളിൽ വ്യാപൃതനാണ്. ഇലക്ഷനുമായി ബന്ധപ്പെട്ട തിരക്കുകൾ നല്ലപോലെയുണ്ടെങ്കിലും അതിനിടയിലും ശിവരാത്രി പരിപാടിക്കും മറ്റുമായി ദിവസങ്ങളോളം അദ്ധ്വാനിക്കാനുള്ള മനസ്സ് അദ്ദേഹത്തിനുണ്ടായി.
സത്യൻ ഡൽഹിയിൽ PHD പണിപ്പുരയിലാണ്. ഇതിനിടയിലും തിരുവനന്തപുരത്ത് മെയ് മാസം നടക്കുന്ന യുവജനശിബിരത്തിൻ്റെ ജോലികളും, ശിവരാത്രി പരിപാടിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടുമെല്ലാം അദ്ദേഹം നിരന്തരം പ്രവർത്തിച്ചുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു.
അഖിൽ ഇടക്കിടക്ക് ചില രസകരമായ വീഡിയോകൾ അയക്കും. അവസാനം അയച്ചത് അവിടുത്തെ രണ്ടമ്മമാരുടെ പാട്ടാണ്. താൻ ചെയ്യുന്ന കാര്യങ്ങൾ അധികം യുവാക്കൾ ചെയ്യുന്നതല്ലെന്ന തോന്നൽ അഖിലിനുണ്ട്. അതിനാൽ അത് റെക്കോർഡ് ചെയ്യാൻ ഞാൻ ഇടക്കിടക്ക് നിർബന്ധിക്കുന്നുമുണ്ട്.
മുരളിയേട്ടനും സുനിത ഡോക്ടറും പിന്നീടും പല യാത്രകളും നടത്തി. തിരുവണ്ണാമലൈയിൽ രണ്ടുപേരും പോയതിന്റെ ചിത്രമൊക്ക അയച്ചു തന്നു. ജയേട്ടൻ പറഞ്ഞത് പ്രകാരം തിരുവണ്ണാമലയിൽ ഒരു വീട് വാങ്ങാനുള്ള ആലോചനയിലാണ് രണ്ടുപേരും.
ജയേട്ടൻ പതിവ് പോലെ ഒന്നിലുമില്ലാതെ എന്നാൽ എല്ലാത്തിലും ആദ്യാവസാനക്കാരനായി നടക്കുന്നു. ഇടക്ക് പാലക്കാട് ചിന്മയാമിഷന്റെ പരിപാടിയിൽ, ഇടക്ക് തിരുവനന്തപുരത്ത് ശ്രീരാമകൃഷ്ണമഠത്തിന്റെ പരിപാടിയിൽ, ഇടക്ക് കല്ലടിക്കോട് തദ്വനം ആശ്രമത്തിൽ, ഇടക്ക് തിരുവണ്ണാമലയിൽ അങ്ങിനെ നിറുത്താതെ പണിയെടുത്തുകൊണ്ടും അതിലൊന്നുപോലും ഉള്ളിൽ കുടുങ്ങാൻ അനുവദിക്കാതെയും ആർക്കും പിടികൊടുക്കാതെ വേദാന്തകേസരിയായി അദ്ദേഹം വിഹരിക്കുന്നു.
തിരിച്ചെത്തിയ ഞാൻ മെച്ചപ്പെട്ട മനുഷ്യനായോ? എന്ത് അളവുകോൽ വെച്ചാണ് അത് അളക്കേണ്ടത്? അറിയില്ല. എങ്കിലും ഒന്നുറപ്പാണ് - ലോകസാമാന്യത്തിന്റെ ദൃഷ്ടിയിൽ നീ എന്ത് തന്നെയാണെങ്കിലും എനിക്ക് നീ പൊന്നോമനയാണെന്ന ഉറപ്പ് എനിക്കാ വിശ്വപിതാവ് നൽകിക്കഴിഞ്ഞു. എത്ര നീ വഴിപിഴച്ചാലും എൻ്റെ മടിയിൽ അധികാരത്തോടെ കയറിയിരിക്കാം എന്നാ ലോകധാത്രി ഉറപ്പ് തന്നുകഴിഞ്ഞു. ഞാൻ പോലുമറിയാതെ എൻ്റെ ഹൃദയത്തിലിരുന്ന് പരിവർത്തനചക്രം അവർ തിരിക്കാൻ തുടങ്ങിക്കഴിഞ്ഞു.
തിരിച്ചെത്തിയ എൻ്റെ ബാഗിൽ പൊട്ടാതെ എത്തിക്കാൻ വിചാരിച്ചിരുന്ന ഏക്താര പൊട്ടാതെ തന്നെ എത്തി. പക്ഷെ അതിന്റെ കമ്പി മുറുക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ കമ്പി മാത്രം പൊട്ടിപ്പോയി. അതിനിയും മാറ്റിയിടേണ്ടതുണ്ട്. മധുരപലഹാരങ്ങളും പ്രസാദങ്ങളും പരമാവധി പേർക്ക് നൽകി. സമ്മാനങ്ങൾ എത്തേണ്ടവർക്ക് എത്തിച്ചു. ദക്ഷിണേശ്വരത്ത് നിന്നും കാമാർപുക്കൂറിൽ നിന്നും പൊതിഞ്ഞെടുത്ത മണ്ണ് സുരക്ഷിതമായി പൂജാമുറിയിൽ ഇരിക്കുന്നുണ്ട്. ഓഫീസിലും അല്ലാതെയുമായ തിരക്കുകൾ, ശിവരാത്രി പരിപാടിയുടെ തിരക്കുകൾ, വ്യക്തിപരമായ തിരക്കുകൾ അങ്ങിനെയങ്ങിനെ ജീവിതം അവിടുന്ന് കാട്ടുന്ന വഴികളിലൂടെ മുന്നോട്ട് പോകുന്നു. തേടിയ കനിവുറവ് ഹൃദയത്തിൽ കിനിഞ്ഞിരിക്കുന്നു.....
സർവേശ്വരനായ ശ്രീരാമകൃഷ്ണ ചരണങ്ങളിൽ ഈ കുറിപ്പ് സമർപ്പിക്കുന്നു.
പിൻകുറിപ്പ് :
1. ചിത്രങ്ങൾ സംഘാംഗങ്ങളിൽ പലരും എടുത്തതാണ്. അത് പ്രസിദ്ധീകരിക്കാൻ അനുവാദം തന്നതിന് നന്ദി.
2. ഫോട്ടോഗ്രാഫി പാടില്ലാത്ത ഇടങ്ങളിൽ ഇൻറർനെറ്റിൽ ലഭ്യമായ ചിത്രങ്ങളും, ശ്രീരാമകൃഷ്ണമഠത്തിന്റെയും കരാർ ആശ്രമത്തിന്റെയും വെബ്സൈറ്റുകളിൽ നിന്നുള്ള ചിത്രങ്ങൾ ചേർത്തിട്ടുണ്ട്. അവക്കുള്ള കടപ്പാട് രേഖപ്പെടുത്തുന്നു.
3. ഇതെഴുതാൻ പ്രേരിപ്പിച്ച ജയേട്ടന് നന്ദി, സ്നേഹം.
വിമാനത്തിൽ തനിച്ചിരുന്ന് ഞാൻ ഒരാഴ്ചക്കാലം ആലോചിച്ചു. എന്തൊരത്ഭുത യാത്രയായിരുന്നു അത്? എന്തൊക്കെ കാഴ്ചകൾ? എന്തൊക്കെ അനുഭവങ്ങൾ? എത്ര സ്നേഹം? എന്തൊരു നിർവൃതി? ഈശ്വരാനുഗ്രഹം തലക്ക് മുകളിൽ നിന്ന് ധാരധാരയായി വാർന്ന നിമിഷങ്ങൾ..... എയർപോർട്ടിൽ വെച്ച് എല്ലാവരെയും കെട്ടിപ്പിടിച്ച് യാത്ര പറഞ്ഞു പോരുമ്പോൾ മനസ്സിൽ ഒരല്പം വിഷാദം തോന്നിയിരുന്നു എന്നത് ശരി. പക്ഷെ അനിവാര്യമായ കൂടിച്ചേരലുകൾക്ക് ഒരു വിരാമം ഇടക്കാവശ്യമാണല്ലോ.
ഉച്ചഭക്ഷണം കഴിഞ്ഞ് ഭുവനേശ്വർ എത്തിയപ്പോളേക്ക് വൈകുന്നേരമായിരുന്നു. പോകുന്ന വഴിയിൽ മുക്തേശ്വർ ക്ഷേത്രം കണ്ടു. ഏക്കറുകളിൽ വ്യാപിച്ചു കിടക്കുന്ന ഒരു അമ്പലം. മുക്തേശ്വർ വേണോ ലിംഗരാജ് വേണോ എന്ന ചിന്തക്കൊടുവിൽ ലിംഗരാജ് ക്ഷേത്രം തിരഞ്ഞെടുത്തിരുന്നു. മുക്തേശ്വരനെ അകലെ നിന്ന് മനസാ തൊഴുത് ഞങ്ങൾ അവസാനത്തെ സ്റ്റോപ്പിലേക്ക് എത്തിച്ചേർന്നു.
വണ്ടി പാർക്ക് ചെയ്ത് അമ്പലത്തിലേക്കെത്താൻ ഞാൻ ഒരല്പം വൈകി. അവിടെ ചെല്ലുമ്പോൾ എന്തൊക്കെയോ തർക്കങ്ങൾ കഴിഞ്ഞ് ബാക്കിയുള്ളവർ നിൽക്കുന്നു. ചോദിച്ചപ്പോളാണ് വിവരമറിഞ്ഞത്. അവിടുത്തെ ഒരു കച്ചവടക്കാരൻ അമ്പലമതിലിലേക്ക് മൂത്രമൊഴിച്ചത് കണ്ട സതീഷേട്ടൻ അയാളെ ചോദ്യം ചെയ്തു. നീയാരെടാ ചോദിക്കാൻ എന്ന മട്ടിൽ പെരുമാറിയ അയാൾക്ക് പിന്നീട് പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥരോടാണ് സമാധാനം പറയേണ്ടി വന്നത്. എല്ലാവരും സതീഷേട്ടനെ അഭിനന്ദിച്ചു.
ലിംഗരാജ ക്ഷേത്രം അതിവിശാലമായ ഒന്നാണ്. ഗംഗാ രാജവംശത്തിനും നൂറ്റാണ്ടുകൾക്ക് മുൻപ് യയാതി-1 എന്ന സോമവംശി രാജാവാണ് ഇവിടെ ക്ഷേത്രം പണി ആരംഭിച്ചത്. പിന്നീട് വന്ന പല രാജാക്കന്മാർ അത് വിപുലമാക്കി. ഇവിടെയും അകത്ത് ഫോട്ടോഗ്രാഫി പാടില്ല. നിരവധി കുഞ്ഞുകുഞ്ഞ് അമ്പലങ്ങൾ ഉള്ള മതിൽക്കകം. ഞങ്ങൾ വരി നിന്ന് അകത്തുകയറി തൊഴുതു. അമ്പലത്തിന്റെ നാലുപാടും നടന്നുകണ്ടു. പുരിയിൽ നിന്ന് വളരെ വ്യത്യസ്തമല്ല ഇവിടുത്തെ നിർമ്മിതിയും. മുകളിലെ സുദർശനചക്രമില്ല. പകരം ത്രിശൂലമാണ്. തിരക്ക് കുറവായതിനാൽ എല്ലാം വളരെ ഭംഗിയായി ചുറ്റിക്കണ്ടു.
വണ്ടി ഹോട്ടലിനടുത്ത് ഒരു തുറന്ന ഇടത്തിൽ പാർക്ക് ചെയ്ത് അവരുടെ സാധനങ്ങളിറക്കി ഹോട്ടലിൽ എത്തിച്ചു. യാത്രപറഞ്ഞു. വളരെ ഊഷമളമായി ഞങ്ങളെ അവർ യാത്രയാക്കി. ഒരു പ്രധാന കവലക്കരികിലാണ് ഞങ്ങൾ പാർക്ക് ചെയ്തിരുന്നത്. എതിർവശത്ത് ഒരു ഹോട്ടൽ ഉണ്ട്. അവിടെ നിന്ന് രാത്രിക്കുള്ള ഭക്ഷണവും നാട്ടിലേക്കുള്ള മധുരപലഹാരങ്ങളും വാങ്ങി.
ഭാരതത്തിൻ്റെ സ്വത്ത് സർവാശ്ലേഷിയായ സമഗ്ര ജീവിത ദർശനവും സ്വത്വം ആദ്ധ്യാത്മികതയുമാണ്. ഇത് രണ്ടിനുമുള്ള പ്രത്യേകത ഇത് മറ്റൊരാളുടെ അംഗീകാരത്തിനു വേണ്ടി കാത്തുനിൽക്കുന്നില്ല എന്നതാണ്. ധർമ്മാനുഷ്ഠാനവും ആത്മസാക്ഷാത്കാരവും സ്വന്തം നിലക്ക് ഓരോ വ്യക്തിയും കണ്ടെത്തി മുന്നേറേണ്ടുന്ന പാതയാണ്. വഴികാട്ടികൾ ഉണ്ട്. പക്ഷെ അവയൊന്നും സത്യാന്വേഷണത്തെ നിബന്ധിക്കുന്നില്ല.
ഒഡീഷയിലെ ഹിരാപുർ എന്ന കുഗ്രാമത്തിലെ നിരഞ്ജൻ നായക് എന്നയാളുടെ കരകൗശലപ്രദർശനത്തിൽ കയറിയ എനിക്ക് ഈ ഒരു തത്വമാണ് ഏറെയും മനസ്സിൽ നിറഞ്ഞത്. തനിക്ക് കൈമാറിവന്ന കുലത്തൊഴിൽ ആധുനിക കാലത്തിന് ഇണങ്ങുന്ന വിധം വളരെ സൂക്ഷ്മമായി അദ്ദേഹം കൊണ്ടുനടക്കുന്നു. പുതിയ തലമുറക്ക് പകർന്നുകൊടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. പനയോലകളിലുള്ള വരയിലാണ് അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കരവിരുത്.
64 യോഗിനിമാരുടെ ചിത്രങ്ങൾ, ഭഗവതിയുടെ നിരവധി ഭാവങ്ങൾ, അഷ്ടലക്ഷ്മിമാർ, മുഴുവൻ രാമായണം ചിത്രമായി ശരീരത്തിൽ വരച്ച ഹനുമാൻ ഇങ്ങിനെ പോകുന്നു അത്ഭുതാവഹമായ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ സൃഷ്ടികൾ. ഒരു പിഴവ് നശിപ്പിക്കുക ആഴ്ചകളുടെ അദ്ധ്വാനമാകും. ഇത്തരം പ്രഷർ കലാകാരന്മാർ എങ്ങിനെ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു എന്നത് മനശ്ശാസ്ത്രത്തിലും, മാനേജ്മെന്റ് ശാസ്ത്രത്തിലും ഒരു പഠനവിഷയമായാൽ നന്നായിരുന്നേനെ. ഒരു കുഗ്രാമത്തിൽ ഒതുങ്ങിനിൽക്കുന്ന ആ കലയെ ജനകീയമാക്കാനും അതിലൂടെ ഉപജീവനം കണ്ടെത്താനും ഉള്ള അദ്ദേഹത്തിൻറെ പരിശ്രമം അഭിനന്ദനാർഹം തന്നെയാണ്.
സുനിത ഡോക്ടർ ഒരു വലിയ ചിത്രം വാങ്ങി. ഒട്ടേറെ ചിന്തക്കൊടുവിൽ ഞാൻ വേണ്ടെന്നുവെച്ചു. ജയേട്ടൻ അദ്ദേഹത്തിൻറെ കല പരിചയപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു വീഡിയോ എടുക്കുകയും ഉണ്ടായി. ഞങ്ങൾ ഇരിക്കുമ്പോൾ തന്നെ വേറെ ഒന്നുരണ്ട് കൂട്ടർ വന്നു. ഒരല്പനേരം അവിടെയെല്ലാം ചുറ്റിക്കണ്ട് ഞങ്ങൾ വണ്ടിക്കരികിലേക്ക് നടന്നു. ഹിരാപ്പൂരിലെ ഉത്സവം കുറച്ചു നാളുകൾക്കുള്ളിൽ ആരംഭിക്കുമത്രേ. അതിനാണ് പാടത്ത് ഒരുക്കങ്ങളും മുറ്റത്ത് പന്തലുമെല്ലാം. കുറെയേറെ ആളുകൾ എത്തിച്ചേരുന്ന ഗംഭീര ഉത്സവമാണത്രേ അത്. ഏതാനും വർഷങ്ങൾക്ക് മുൻപ് ആരും ശ്രദ്ധിക്കാത്ത ഈ ഇടത്തെ ടൂറിസം ഭൂപടത്തിൽ ഉൾപ്പെടുത്താനുള്ള മാസ്റ്റർ പ്ലാനിന്റെ ഭാഗമായാണ് അത് തുടങ്ങിയത്. ഇന്ന് ലോകപ്രശസ്ത കലാകാരന്മാരുടെ പരിപാടികൾ അവിടെ അരങ്ങേറുന്നു.
ഞങ്ങൾ വണ്ടിയിൽ കയറി. വീണ്ടും നാട്ടുവഴികളിലൂടെ സഞ്ചരിച്ച്, മെയിൻ റോഡ് എത്തി. എല്ലാവർക്കും വിശപ്പ് നല്ലപോലെ തോന്നിത്തുടങ്ങിയിരുന്നു. ഒരു നല്ല ഹോട്ടൽ കണ്ടാൽ നിർത്താൻ ഡ്രൈവറെ ഏൽപ്പിച്ചു. വണ്ടി കുറെ ദൂരം ഓടി. ഹോട്ടലുകൾ അത്രയധികമൊന്നുമില്ല. കുറെ ദൂരം കൂടി സഞ്ചരിച്ച്, ഒടുവിൽ ഒരു ഹോട്ടലിൽ വണ്ടി പാർക്ക് ചെയ്തു. എല്ലാവരും ക്ഷീണിച്ചിരുന്നു. ഹോട്ടൽ ഉച്ചക്കുള്ള കച്ചവടം അവസാനിപ്പിച്ച് പൂട്ടാറായ നേരമായെന്ന് തോന്നി. എന്നാലും ഞങ്ങൾക്കുള്ള ഭക്ഷണം അവർ ഉണ്ടാക്കിത്തന്നു. സന്തോഷത്തോടെ ഞങ്ങൾ കഴിച്ചിറങ്ങി. ഇറങ്ങാൻ നേരത്ത് സതീഷേട്ടനും ഹോട്ടൽ മുതലാളിയും തമ്മിൽ കുശലം പറയുന്നു. ഹോട്ടൽ മുതലാളി ഒരു ജിമ്മനാണ്. സതീഷേട്ടന് അതാണിത്ര ലോഗ്യം തോന്നാൻ കാരണം. പഴയ തന്റെ മിസ്റ്റർ കേരള ഫോട്ടോ ഒക്കെ കാണിച്ച് അയാളെ സതീഷേട്ടൻ ശരിക്ക് ഇമ്പ്രെസ്സ് ചെയ്തിരിക്കുന്നു. അവിടത്തെ ജിമ്മിന്റെ കാര്യങ്ങൾ ഒക്കെ കേട്ട് മനസ്സിലാക്കി ഒരു ബിസിനസ് ലീഡ് ഉണ്ടാക്കിയാണ് സതീഷേട്ടൻ തിരിച്ച് വണ്ടിയിൽ കയറിയത്.
വണ്ടി ഭുവനേശ്വറിലേക്ക് അടുത്തു കൊണ്ടിരുന്നു. ഞങ്ങളുടെ ഈ യാത്ര അതിന്റെ പരിസമാപ്തിയിലേക്കും....
